Tháng 7 - Lễ Vu Lan - Bông Hồng Cài Áo
Thứ Hai, 2 tháng 11, 2015
Tháng 7 - Lễ Vu Lan, Từ tính nhật bản xin gửi tới Quý vị lời kính chúc sức khỏe, hưởng một mùa Vu lan nhiều an lạc và hạnh phúc!
Xin Quý vị hãy gửi lời chúc, hoặc hoa hồng đến Cha Mẹ,thầy cô, bạn bè, người thân nhân trong mùa Vu Lan Báo Hiếu!
Kính gửi
các Quý vị bài viết “Bông Hồng Cài Áo” của nhà sư Thích Nhất Hạnh viết về
ý nghĩa của việc này. Xin kính chúc Quý vị tràn
ngập niềm vui và hạnh phúc!
Bông Hồng Cài Áo
Nhất Hạnh
Để
dâng mẹ và để làm quà Vu Lan cho những người nào có diễm phúc còn mẹ.
Medford, Hoa Kỳ, tháng tám, 1962, Nhất Hạnh
Ý niệm
về mẹ thường không thể tách rời ý niệm về tình thương. Mà tình thương là một
chất liệu ngọt ngào, êm dịu và cố nhiên là ngon lành. Con trẻ thiếu tình
thương thì không lớn lên được. Người lớn thiếu tình thương thì cũng không
"lớn" lên được. Cằn cỗi , héo mòn. Ngày mẹ tôi mất, tôi viết trong
nhật ký: Tai nạn lớn nhất đã xẩy ra cho tôi rồi! Lớn đến mấy mà
mất mẹ thì cũng như không lớn, cũng cảm thấy bơ vơ, lạc lõng, cũng không hơn
gì trẻ mồ côi. Những bài hát, bài thơ ca tụng tình mẹ bài nào cũng dễ, cũng
hay. Người viết dù không có tài ba, cũng có rung cảm chân thành; người hát
ca, trừ là kẻ không có mẹ ngay từ thuở chưa có ý niệm, ai cũng cảm động khi
nghe nói đến tình mẹ. Những bài hát ca ngợi tình mẹ đâu cũng có, thời nào
cũng có. Bài thơ mất mẹ mà tôi thích nhất, từ hồi nhỏ, là một bài thơ rất
giản dị. Mẹ đang còn sống, nhưng mỗi khi đọc bài thơ ấy thì sợ sệt, lo âu....
sợ sệt lo âu một cái gì còn xa, chưa đến, nhưng chưa chắc chắn phải đến :
Năm xưa tôi còn nhỏ
Mẹ tôi đã qua đời ! Lần đầu tiên tôi hiểu Thân phận trẻ mồ côi.
Quanh tôi ai cũng khóc
Im lặng tôi sầu thôi Ðể dòng nước mắt chảy Là bớt khổ đi rồi...
Hoàng hôn phủ trên mộ
Chuông chùa nhẹ rơi rơi Tôi thấy tôi mất mẹ Mất cả một bầu trời.
Một bầu trời thương yêu dịu ngọt,
lâu quá mình đã bơi lội trong đó, sung sướng mà không hay, để hôm nay bừng
tỉnh thì thấy đã mất rồi. Người nhà quê Việt nam không ưa cách nói cao kỳ.
Nói rằng bà mẹ già là kho tàng của yêu thương, của hạnh phúc thì cũng đã là
cao kỳ rồi. Nói mẹ già là một thứ chuối, một thứ xôi, một thứ đường ngọt dịu,
người dân quê đã diễn tả được tình mẹ một cách vừa giản dị vừa đúng mức :
Mẹ già như chuối ba hương
Như xôi nếp một, như đường mía lau.
Ngon biết bao ! Những lúc miệng
vừa đắng vừa nhạt sau một cơn sốt, những lúc như thế thì không có món ăn gì
có thể gợi được khẩu vị của ta. Chỉ khi nào mẹ đến, kéo chăn đắp lên ngực cho
ta, đặt bàn tay (Bàn tay ? hay là tơ trời đâu la miên ?) trên trán nóng ta và
than thở "khổ chưa, con tôi ", ta mới cảm thấy đầy đủ, ấm áp, thấm
nhuần chất ngọt của tình mẹ, ngọt thơm như chuối ba hương, dịu như xôi nếp
một, và đậm đà lịm cả cổ họng như đường mía lau. Tình mẹ thì trường cửu, bất
tuyệt; như chuối ba hương, đường mía lau, xôi nếp một ấy không bao giờ cùng
tận.
Công cha như núi Thái sơn, nghĩa
mẹ như nước trong nguồn chẩy ra .
Nước trong nguồn chảy ra thì bất tuyệt. Tình mẹ là gốc của mọi tình cảm yêu thương.
Mẹ là giáo sư dạy về yêu thương, một phân khoa quan trọng nhất trong trường
đại học cuộc đời. Không có mẹ, tôi sẽ không biết thương yêu. Nhờ mẹ mà tôi
được biết tình nhân loại, tình chúng sinh ; nhờ mẹ mà tôi biết được thế nào
là tình nhân loại, tình chúng sinh ; nhờ mẹ mà tôi có được chút ý niệm về đức
từ bi. Vì mẹ là gốc của tình thương, nên ý niệm mẹ lấn trùm ý thương yêu của
tôn giáo vốn dạy về tình thương.
Ðạo Phật có đức Quan Thế Âm, tôn
sùng dưới hình thức mẹ. Em bé vừa mở miệng khóc thì mẹ đã chạy tới bên nôi.
Mẹ hiện ra như một thiên thần dịu hiền làm tiêu tan khổ đau lo âu. Ðạo Chúa
có đức Mẹ, thánh nữ đồng trinh Maria. Trong tín ngưỡng bình dân Việt có thánh
mẫu Liễu Hạnh, cũng dưới hình thức mẹ. Bởi vì chỉ cần nghe đến danh từ Mẹ, ta
đã thấy lòng tràn ngập yêu thương rồi. Mà từ yêu thương tín ngưỡng và hành
động thì không xa chi mấy bước.
Tây phương không có ngày Vu Lan
nhưng cũng có Ngày Mẹ (Mother's Day) mồng mười tháng năm. Tôi nhà quê không
biết cái tục ấy. Có một ngày tôi đi với Thầy Thiên Ân tới nhà sách ở khu
Ginza ở Ðông Kinh, nửa đường gặp mấy người sinh viên Nhật, bạn của thầy Thiên
Ân. Có một cô sinh viên hỏi nhỏ Thầy Thiên Ân một câu, rồi lấy ở trong sắc ra
một bông hoa cẩm chướng màu trắng cài vào khuy áo tràng của tôi. Tôi lạ lùng,
bỡ ngỡ, không biết cô làm gì, nhưng không dám hỏi, cố giữ vẻ tự nhiên, nghĩ
rằng có một tục lệ chi đó. Sau khi họ nói chuyện xong, chúng tôi vào nhà
sách, thầy Thiên Ân mới giảng cho tôi biết đó là Ngày Mẹ, theo tục Tây
phương. Nếu anh còn mẹ, anh sẽ được cài một bông hoa màu hồng trên áo, và anh
sẽ tự hào được còn mẹ. Còn nếu anh mất mẹ, anh sẽ được cài trên áo một bông
hoa trắng.
Tôi nhìn lại bông hoa trắng trên
áo mà bỗng thấy tủi thân. Tôi cũng mồ côi như bất cứ một đứa trẻ vô phúc khốn
nạn nào; chúng tôi không có được cái tự hào được cài trên áo một bông hoa màu
hồng. Người được hoa trắng sẽ thấy xót xa, nhớ thương không quên mẹ, dù người
đã khuất. Người được hoa hồng sẽ thấy sung sướng nhớ rằng mình còn mẹ, và sẽ
cố gắng để làm vui lòng mẹ, kẻo một mai người khuất núi có khóc than cũng
không còn kịp nữa. Tôi thấy cái tục cài hoa đó đẹp và nghĩ rằng mình có thể
bắt chước áp dụng trong ngày báo hiếu Vu Lan.
Mẹ là một dòng suối, một kho tàng
vô tận, vậy mà lắm lúc ta không biết, để lãng phí một cách oan uổng. Mẹ là
một món qùa lớn nhất mà cuộc đời tặng cho ta, những kẻ đã và đang có mẹ. Ðừng
có đợi đến khi mẹ chết rồi mới nói: "trời ơi, tôi sống bên mẹ suốt mấy
mươi năm trời mà chưa có lúc nào nhìn kỹ được mặt mẹ!". Lúc nào cũng chỉ
nhìn thoáng qua. Trao đổi vài câu ngắn ngủi. Xin tiền ăn quà. Ðòi hỏi mọi
chuyện. Ôm mẹ mà ngủ cho ấm. Giận dỗi. Hờn lẫy. Gây bao nhiêu chuyện rắc rối
cho mẹ phải lo lắng, ốm mòn, thức khuya dậy sớm vì con. Chết sớm cũng vì con.
Ðể mẹ phải suốt đời bếp núc, vá may, giặt rửa, dọn dẹp. Và để mình bận rộn
suốt đời lên xuống ra vào lợi danh. Mẹ không có thì giờ nhìn kỹ con. Và con
không có thì giờ nhìn kỹ mẹ. Ðể khi mẹ mất mình có cảm nghĩ: "Thật như
là mình chưa bao giờ có ý thức rằng mình có mẹ!"
Chiều nay khi đi học về, hoặc khi
đi làm việc ở sở về, em hãy vào phòng mẹ với một nụ cười thật trầm lặng và
thật bền. Em sẽ ngồi xuống bên mẹ. Sẽ bắt mẹ dừng kim chỉ, mà đừng nói năng
chi. Rồi em sẽ nhìn mẹ thật lâu, thật kỹ để trông thấy mẹ và để biết rằng mẹ
đang còn sống và đang ngồi bên em. Cầm tay mẹ, em sẽ hỏi một câu ngắn làm mẹ
chú ý. Em hỏi: " Mẹ ơi, mẹ có biết không ?" Mẹ sẽ hơi ngạc nhiên và
sẽ hỏi em, vừa hỏi vừa cười "Biết gì?" Vẫn nhìn vào mắt mẹ, vẫn giữ
nụ cười trầm lặng và bền, em sẽ nói: "Mẹ có biết là con thương mẹ không
?" Câu hỏi sẽ không cần được trả lời. Cho dù người lớn ba bốn mươi tuổi
ngừơi cũng có thể hỏi một câu như thế, bởi vì người là con của mẹ. Mẹ và em
sẽ sung sướng, sẽ sống trong tình thương bất diệt. Mẹ và em sẽ đều trở thành
bất diệt và ngày mai, mẹ mất, em sẽ không hối hận, đau lòng.
Ngày Vu Lan ta nghe giảng và đọc
sách nói về ngài Mục Kiền Liên và về sự hiếu đễ. Công cha, nghĩa mẹ. Bổn phận
làm con. Ta lạy Phật cầu cho mẹ sống lâu. Hoặc lạy mười phương Tăng chú
nguyện cho mẹ được tiêu diêu nơi cực lạc, nếu mẹ đã mất. Con mà không có hiếu
là con bỏ đi. Nhưng hiếu thì cũng do tình thương mà có; không có tình thương
hiếu chỉ là giả tạo, khô khan, vụng về, cố gắng mệt nhọc. Mà có tình thương
là có đủ rồi. Cần chi nói đến bổn phận. Thương mẹ, như vậy là đủ. Mà thương
mẹ không phải là một bổn phận.
Thương mẹ là một cái gì rất tự
nhiên. Như khát thì uống nước. Con thì phải có mẹ, phải thương mẹ. Chữ phải
đây không phải là luân lý, là bổn phận. Phải đây là lý đương nhiên. Con thì
đương nhiên thương mẹ, cũng như khát thì đương nhiên tìm nước uống. Mẹ thương
con, nên con thương mẹ. con cần mẹ, mẹ cần con. Nếu mẹ không cần con, con
không cần mẹ, thì đó không phải là mẹ là con. Ðó là lạm dụng danh từ mẹ con.
Ngày xưa thầy giáo hỏi rằng: "Con mà thương mẹ thì phải làm thế
nào?" Tôi trả lời: "Vâng lời, cố gắng, giúp đỡ, phụng dưỡng lúc mẹ
về già và thờ phụng khi mẹ khuất núi". Bây giờ thì tôi biết rằng: Con
thương mẹ thì không phải "làm thế nào" gì hết. Cứ thương mẹ, thế là
đủ lắm rồi, đủ hết rồi, cần chi phải hỏi " làm thế nào " nữa!
Thương mẹ không phải là một vấn đề
luân lý đạo đức. Anh mà nghĩ rằng tôi viết bài này để khuyên anh về luân lý
đạo đức là anh lầm. Thương mẹ là một vấn đề hưởng thụ. Mẹ như suối ngọt, như
đường mía lau, như xôi nếp một. Anh không hưởng thụ thì uổng cho anh. Chị
không hưởng thụ thì thiệt hại cho chị. Tôi chỉ cảnh cáo cho anh chị biết mà
thôi. Ðể mai này anh chị đừng có than thở rằng: Ðời ta không còn gì cả. Một
món quà như mẹ mà còn không vừa ý thì họa chăng có làm Ngọc hoàng Thượng đế
mới vừa ý, mới bằng lòng, mới sung sướng. Nhưng tôi biết Ngọc hoàng không
sung sướng đâu, bởi Ngọc hoàng là đấng tự sinh, không bao giờ có diễm phúc có
được một bà mẹ.
Tôi kể chuyện này, anh đừng nói
tôi khờ dại. Ðáng nhẽ chị tôi không đi lấy chồng, và tôi, tôi không nên đi tu
mới phải. Chúng tôi bỏ mẹ mà đi, người thì theo cuộc đời mới bên cạnh người
con trai thương yêu, người thì đi theo lý tưởng đạo đức mình say mê và tôn
thờ. Ngày chị tôi đi lấy chồng, mẹ tôi lo lắng lăng xăng, không tỏ vẻ buồn bã
chi.
Nhưng đến khi chúng tôi ăn cơm
trong phòng, ăn qua loa để đợi giờ rước dâu, thì mẹ tôi không nuốt được miếng
nào. Mẹ nói: "Mười tám năm trời nó ngồi ăn cơm với mình, bây giờ nó ăn
bữa cuối cùng rồi thì nó sẽ đi ăn ở một nhà khác". Chị tôi gục đầu xuống
mâm khóc. Chị nói: "Thôi con không lấy chồng nữa". Nhưng rốt cuộc
thì chị cũng đi lấy chồng. Còn tôi thì bỏ mẹ mà đi tu. "Cắt ái từ sở
thân" là lời khen ngợi người có chí xuất gia. Tôi không tự hào chi về
lời khen đó cả. Tôi thương mẹ, nhưng tôi có lý tưởng, vì vậy phải xa mẹ.
Thiệt thòi cho tôi, có thế thôi. Ở trên đời, có nhiều khi ta phải chọn lựa. Mà
không có sự chọn lựa nào mà không khổ đau. Anh không thể bắt cá hai
tay. Chỉ khổ là vì muốn làm người nên anh phải khổ đau. Tôi không hối hận vì
bỏ mẹ đi tu nhưng tôi tiếc và thương cho tôi vô phúc thiệt thòi nên không
được hưởng thụ tất cả kho tàng qúi báu đó. Mỗi buổi chiều lạy Phật, tôi cầu
nguyện cho mẹ. Nhưng tôi không được ăn chuối ba hương, xôi nếp một và đường
mía lau.
Anh cũng đừng tưởng tôi khuyên
anh: "Không nên đuổi theo sự nghiệp mà chỉ nên ở nhà với mẹ!". Tôi đã
nói là tôi không khuyên răn gì hết -- tôi không giảng luân lý đạo đức -- rồi
mà! Tôi chỉ nhắc anh: "Mẹ là chuối, là xôi, là đường, là mật, là
ngọt ngào, là tình thương". Ðể chị đừng quên, để em đừng quên.
Quên là một lỗi lớn : Cũng không phải là lỗi nữa, mà là một sự thiệt thòi. Mà
tôi không muốn anh chị thiệt thòi, khờ dại mà bị thiệt thòi. Tôi xin cài vào
túi áo anh một bông hoa hồng: để anh sung sướng, thế thôi.
Nếu có khuyên, thì tôi sẽ khuyên
anh, như thế này. Chiều nay, khi đi học hoặc đi làm về, anh hãy vào phòng mẹ
với một nụ cười thật trầm lặng và bền. Anh sẽ ngồi xuống bên mẹ. Sẽ bắt mẹ
dừng kim chỉ, mà đừng nói năng chi. Rồi anh sẽ nhìn mẹ thật lâu, thật kỹ, để
trông thấy mẹ và để biết rằng mẹ đang sống và đang ngồi bên anh. Cầm tay mẹ,
anh sẽ hỏi một câu ngắn làm mẹ chú ý. Anh hỏi: "Mẹ ơi, mẹ có biết
không?" Mẹ sẽ hơi ngạc nhiên và sẽ nhìn anh, vừa cười vừa hỏi:
"Biết gì?" Vẫn nhìn vào mắt mẹ, giữ nụ cười trầm lặng và bền, anh
sẽ hỏi tiếp: "Mẹ có biết là con thương mẹ không?" Câu hỏi sẽ không cần
được trả lời. Cho dù anh lớn ba bốn mươi tuổi, chị lớn ba bốn mươi tuổi, thì
anh cũng hỏi một câu ấy. Bởi vì anh, bởi vì chị, bởi vì em là con của mẹ. Mẹ
và anh sẽ sung sướng, sẽ sống trong tình thương bất diệt. Và ngày mai mất mẹ,
Anh sẽ không hối hận, đau lòng , tiếc rằng anh không có mẹ.
Ðó là điệp khúc tôi muốn ca hát
cho anh nghe hôm nay. Và anh hãy ca, chị hãy ca cho cuộc đời đừng chìm trong
vô tâm, quên lãng. Ðóa hoa mầu hồng tôi cài trên áo anh rồi đó. Anh hãy sung
sướng đi./-
Nhất
Hạnh (1962)
|
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét